Son zamanlarda birçok kiracı depozitoyu döviz olarak ödemek istemektedir. Bu sayede Türk Lirasında yaÅŸanan dalgalanmalardan etkilenmeden depozitosunu almayı planlamaktadır. Ancak ilk baÅŸta belirtmeliyiz ki 2018 yılında yayımlanan 85 Sayılı Karar’a göre Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸilerin, Türkiye’de bulunan taşınmazlar bakımından yapacakları kiralamalar Türk Lirası cinsinden olmak zorundadır. Bu kural hem kira bedelini, hem depozitoyu hem de kira sözleÅŸmesi içerisinde yer alabilecek her türlü bedeli kapsamaktadır. Yani sonuç olarak; 13 Eylül 2018 tarihi ve sonrasında yapılacak hiçbir taşınmaz kiralama sözleÅŸmesinde depozito Türk Lirası dışında bir para birimi olarak kararlaÅŸtırılamaz. Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸiler, Türkiye’de yer alan taşınmazları kiralarken kira bedelini, depozitoyu veya diÄŸer bedelleri Euro veya Amerikan Doları olarak belirleyemez. Bununla beraber taraflardan birisinin veya her ikisinin de yurt dışında yerleÅŸik olması ya da taşınmazın Türkiye’de bulunmaması hallerinde böyle bir kısıtlama söz konusu deÄŸildir.
Bu düzenlemeden önce yani 12 Eylül 2018 tarihi veya daha öncesinde döviz cinsinden yapılan kiralama sözleÅŸmelerinin akıbeti ne olacak? Bu konuda Bakanlık birkaç farklı tebliÄŸ yayınlayarak olayı açıklığa kavuÅŸturdu. Buna göre Karar’ın uygulamaya girdiÄŸi tarih olan 13 Eylül 2018 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde taraflar Türk Lirası cinsinden bir bedel belirleyerek sözleÅŸmelerinde deÄŸiÅŸiklik yapmaları gerekirdi.
Kira sözleÅŸmesi yukarıda bahsi geçen tarihten önce döviz cinsinden bir depozito alınarak yapılmış ise bu depozito ödemesi geçerli olacaktır. Nitekim Yargıtay kararlarına göre tahsili yapılmış veya gecikmiÅŸ alacaklar ile gayrimenkul kira sözleÅŸmeleri kapsamında verilen depozitoların döviz cinsinden iadesi talep edilebilir. Ev sahibi depozitoyu iade etmekten kaçınırsa dava yoluna baÅŸvurulabilir.
Peki taraflar yasaÄŸa raÄŸmen, Kararın uygulanmaya baÅŸladığı tarihten sonra, döviz cinsinden bir depozito kararlaÅŸtırmışlar ise ne olur? En baÅŸta dikkatle uyarmalıyız ki; Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun gereÄŸi, yasaÄŸa raÄŸmen döviz cinsinden kiralama yapılırsa taraflar, 3 bin Türk Lirası ile 25 bin Türk Lirası arasında cezalandırılırlar.
Peki verdiÄŸiniz depozito ne olur? Ä°lk olarak depozito hakkında yapmış olduÄŸunuz anlaÅŸma yasaya aykırı olduÄŸu için hükümsüz sayılır. Fakat yapmış olduÄŸunuz ödemeyi sebepsiz zenginleÅŸme adı verilen yolla geri isteyebilirsiniz. Bu halde de Yargıtay uygulamasına göre sebepsiz zenginleÅŸmeye iliÅŸkin iade davalarında, zenginleÅŸmenin yabancı para cinsinden gerçekleÅŸmesi halinde, iade isteminin de yabancı para cinsinden talep edilmesi mümkündür. Bununla beraber isterseniz Türk Borçlar Kanununun 99. Maddesinin 3. Fıkrası doÄŸrultusunda alacağınızı vade tarihi veya fiili ödeme tarihindeki rayiç üzerinden Türk Lirası olarak da talep edebilirsiniz. Ancak unutmayın ki bir kere talep ettiÄŸiniz takdirde artık talebinizle baÄŸlı kalırsınız. Bu sebeple de baÅŸta Türk Lirası istediÄŸinizde sonrasında talebinizi yabancı para birimine çeviremezsiniz. Sebepsiz zenginleÅŸme yoluna baÅŸvurup açacağınız davalarda ise iki yıllık zamanaşımını kaçırmamaya dikkat edin.
Son olarak her zaman hatırlatmakta fayda var. Her olayın kendisine ait koÅŸulları ve istisnaları olabilir. Bu sebeple de karşılaÅŸtığınız hukukî sorunlarda bir avukattan yardım almanız oldukça mühimdir.
Avukat Cüneyt Fidan