Her yıl 7 Nisan, Dünya SaÄŸlık Günü olarak kutlanır. Bu günü önemli kılan husus ise 7 Nisan 1948 tarihinde Dünya saÄŸlık Örgütünün kurulmuÅŸ olmasıdır. Ä°lk olarak baÅŸta tüm saÄŸlık çalışanları olmak üzere herkesin Dünya SaÄŸlık Gününü kutlarım ve herkese saÄŸlıklı bir ömür dilerim.
Bugün Dünya SaÄŸlık Gününde, insan hakları perspektifinden saÄŸlık konusunu ele almak için HPV aşıları ve bu aşıların eriÅŸilebilirliÄŸi üzerinden bahsedeceÄŸiz.
HPV (Human papillomavirus) yani Ä°nsan papilloma virüsü, özellikle kadınlar olmak üzere insanlarda kanser riski doÄŸuran bulaşıcı bir virüstür. Bilhassa kadınlarda rahim aÄŸzı kanserine yol açabilmektedir. Dünya saÄŸlık Örgütü verilerine göre HPV’nin en yaygın “yüksek-riskli” genotipleri, tüm rahim aÄŸzı kanserlerinin %70’ni oluÅŸturmaktadır. Hatta yine Dünya SaÄŸlık Örgütü verilerine göre 2002 yılında HPV, yarım milyon vakaya ve 250 bin ölüme neden oldu.
Åžükürler olsun ki böylesi bir virüse karşı aşı geliÅŸtirildi. Dünya SaÄŸlık Örgütü, özellikle de kadınlar için HPV aşısını önermektedir. Dünya üzerinde de ABD, Belçika gibi birçok ülkede de devlet, HPV aşısını ulusal aşı programlarına dahil etti ve birçok ülkede HPV aşısı ücretsiz uygulanabilmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti’nde ise maalesef ki henüz HPV aşısına ücretsiz ulaşım ulusal çapta mümkün deÄŸil. Her ne kadar dönemin SaÄŸlık Bakanı tarafından HPV aşısının ücretsiz yapılabilmesi için çalışmaları olduÄŸunu söylemiÅŸ olsa da bu konuda henüz yasal bir düzenleme mevcut deÄŸil. Bazı ÅŸehirlerimizde belediyelerin ya da saÄŸlık kuruluÅŸlarının destekleri ile ücretsiz olarak HPV aşısına ulaÅŸabilmek ise mümkün. Bu konuda ise en dikkat çekici adımı ise 2024 yılında Ankara büyükÅŸehir Belediyesi atmış durumda.
Türkiye’de HPV’nin ücretsiz olması meselesi sıklıkla gündeme gelmektedir. Bu konu bazı zamanlarda yargı mercilerini de meÅŸgul etmektedir. Nitekim son zamanlarda basına da yansımış olan hem Ankara hem de Ä°stanbul gibi büyükÅŸehirlerdeki mahkemeler konuyu ele almıştır. Söz konusu mahkemeler, HPV aşısı yaptıran kiÅŸilerin aşı ücretlerini SGK’den alabilmesi gerektiÄŸini belirtmiÅŸtir.
Anayasamızın 56 numaralı maddesi gereÄŸince de “herkes, saÄŸlıklı ve dengeli bir çevrede yaÅŸama hakkına sahiptir.” Devlet, söz konusu saÄŸlıklı çevreyi vatandaÅŸlara saÄŸlamakla mükelleftir. Özellikle de kadınlarda rahim aÄŸzı kanserine yol açan ve toplum saÄŸlığını ciddi oranda tehdit eden HPV için geliÅŸtirilen aşılar ulusal aşı programlarına alınmalı ve ücretsiz eriÅŸim saÄŸlanmalıdır. SaÄŸlıklı yaÅŸam herkesin hakkıdır.
Herkesin tekrardan Dünya SaÄŸlık Gününü kutlar ve herkese saÄŸlıklı bir hayat dilerim.
Avukat Cüneyt FÄ°DAN